Hoe je intuïtie je op het verkeerde been zet bij het selecteren van de beste voetballer

Dit selectieproces is erg lastig. Je moet met veel verschillende zaken rekening houden; kan de rechtsback met een kort lontje straks wel opschieten met de trainer? Scoort die nieuwe spits net zoveel doelpunten als bij zijn vorige club? Bij het nemen van een selectiebeslissing doe je dus altijd (bewust of onbewust) een voorspelling over hoe de ‘kandidaat’ in de toekomst presteert. En de toekomst voorspellen is altijd moeilijk.

Intuïtie

In het geval van voetbal zijn het over het algemeen de scouts, coaches, of andere leden van de technische staf die prestaties proberen te voorspellen. Hoewel zij hierin op een gestructureerde manier te werk kunnen gaan, is het toch vaak de intuïtie of het onderbuikgevoel van deze beoordelaars dat doorslaggevend is in hun uiteindelijke prestatievoorspelling. Bij het gebruik van hun intuïtie combineren zij evaluaties van bepaalde vaardigheden – bijvoorbeeld het technisch vermogen, tactisch inzicht, en de persoonlijkheid van de speler – ‘in hun hoofd’. Vervolgens maken ze de mentale afweging of de speler uiteindelijk geschikt is.

In de psychologie is er veel onderzoek gedaan naar het gebruik van deze methode om prestaties te voorspellen en uiteindelijk kandidaten te selecteren. Wat blijkt; mensen – ook ik en jij – zijn niet goed in het combineren en afwegen van informatie in hun hoofd.

Dat heeft verschillende redenen. Op de eerste plaats zijn beoordelaars vaak inconsistent. Wanneer een scout bijvoorbeeld op verschillende momenten een speler bekijkt in dezelfde wedstrijd (bijvoorbeeld via videobeelden) is het goed mogelijk dat hij/zij verschillende voorspellingen maakt. En wanneer verschillende scouts naar dezelfde speler kijken is het nog waarschijnlijker dat hun voorspellingen van elkaar afwijken. Daarnaast zijn we vaak (onbewust) geneigd om bepaalde zaken die er niet zo veel toe doen een belangrijke plaats te geven in onze voorspelling. Denk aan hoe een speler er uit ziet, hoe aardig we hem of haar vinden, of bepaalde raciale vooroordelen. Deze informatie is vaak niet zo gerelateerd aan toekomstige prestaties als dat we denken.

Sollicitatiegesprek

Dat mensen niet goed zijn in informatie combineren en afwegen in hun hoofd weten we bijvoorbeeld uit onderzoek naar sollicitatieprocedures. Een ouderwets sollicitatiegesprek is namelijk een goed voorbeeld van een situatie waarin onze intuïtie vaak misleidend is. Zo’n gesprek verloopt vaak op een relatief ongeplande manier. Er wordt vooraf wel enigszins nagedacht over ‘wat we zoeken in een kandidaat en waar we het over gaan hebben’, maar daar houdt de voorbereiding op.

Er zijn ook voorbeelden uit de sportpraktijk waarin intuïtie tot de verkeerde voorspelling leidt. Zo is er een gerucht dat Manchester United in 2018 besloot om verdediger Matthijs de Ligt niet van Ajax over te nemen, omdat zijn vader te dik zou zijn. De voorspelling was dat De Ligt zelf ook te dik zou worden. Inmiddels is De Ligt succesvol bij Juventus, en gaat hij waarschijnlijk nog een glansrijke carrière tegemoet, waar – zo durf ik te voorspellen – zijn gewicht geen effect op zal hebben.

Een ander voorbeeld betreft basketbalspeler Kawhi Leonard. Als onderdeel van hun selectieprocedure nam het basketbalteam de Phoenix Suns ook een gesprek af met de spelers. Leonard was schijnbaar zo zenuwachtig voor dit gesprek dat hij door zijn overhemd en pak heen zweette.

Dit was voor de Phoenix Suns voldoende aanleiding om hem niet te selecteren; zo’n zenuwpees zou het nooit goed doen op het basketbalveld. In 2014 en 2019 won Leonard echter het NBA-kampioenschap, waarbij hij ook tot de belangrijkste speler van het team werd benoemd.

/a>

Ten slotte speelt de rol van intuïtie op voorspellingen een grote rol in het boek en de film Moneyball. Hierin volgen we Billy Beane, de technisch directeur van de Amerikaanse honkbalploeg de Oakland Athletics. In de film is er een scene waarin Beane een vergadering heeft met de scouts over welke spelers ze moeten selecteren (zie de video hieronder). Een van de scouts merkt op dat ze een speler vooral niet moeten selecteren, omdat hij ‘een lelijke vriendin heeft.’ ‘Wat betekent dat?’ vraagt een andere scout. ‘Simpel’ stelt de eerste scout ‘een lelijke vriendin betekent dat hij geen zelfvertrouwen heeft.’

Scene uit de film Moneyball waarin scouts discussiëren over spelers

Bovenstaande voorbeelden zijn wat extreem; er zijn natuurlijk ook voorbeelden waarin wel de juiste speler geselecteerd wordt op basis van intuïtie. Toch laat onderzoek zien dat deze methode over het algemeen niet optimaal is om kandidaten te selecteren. Het kan dus beter. Door structuur en systematiek toe te voegen worden voorspellingen vaak consistenter en accurater. In deel twee van deze serie ga ik hier verder op in. Tot die tijd houden we de transferperikelen nauwlettend in de gaten.