Mannengriep: feit of fabel?

Actiever immuunsysteem

Sabine Oertelt-Prigione is arts-onderzoeker bij het Radboudumc, gespecialiseerd in gendergeneeskunde en volksgezondheid. Volgens haar zijn er wel degelijk biologische aspecten, gelinkt aan gender, die bepalen hoe ons lichaam op virussen en bacteriën reageert. “Het immuunsysteem van vrouwen is over het algemeen iets actiever dan dat van mannen. Dit betekent niet dat vrouwen minder vaak ziek worden, maar wel dat zij over het algemeen sneller weer beter zijn.”

Oertelt-Prigione legt uit dat de geslachtshormonen oestrogeen, progesteron en testosteron hier verantwoordelijk voor zijn. “Deze hormonen hebben niet alleen effect op seksualiteit en vruchtbaarheid, maar beïnvloeden allerlei processen in het lichaam. Zo heeft oestrogeen een activerende werking op het immuunsysteem, terwijl testosteron de boel juist een beetje remt”, zegt Oertelt-Prigione. Hierdoor maken vrouwen bijvoorbeeld meer antistoffen aan na bepaalde vaccinaties en zijn zij infecties over het algemeen sneller de baas. Toch heeft een actiever immuunsysteem niet alleen voordelen. Het risico op het ontwikkelen van immuunziekten neemt hierdoor bijvoorbeeld ook toe.

Man-vrouwverschillen

Of mannen door dit minder actieve immuunsysteem daadwerkelijk meer last van de griep hebben, is lastig te zeggen. Van Essen: “Andere factoren, zoals leeftijd, roken, drinken, hartklachten en andere chronische aandoeningen, spelen naar mijn idee een veel grotere rol dan man-vrouwverschillen.” Oertelt-Prigione is het daar deels mee eens: “Je kunt niet zomaar zeggen dat mannen meer last van de griep hebben dan vrouwen. Dat is te simplistisch en daar is geen wetenschappelijk bewijs voor, maar dat wil niet zeggen dat gender helemaal geen rol speelt in het ziekteverloop.”

Ook zit er een verschil in hoe mannen en vrouwen met ziek zijn omgaan. “Het ziektegedrag wordt voor een groot deel door je opvoeding bepaald. Vaak nemen kinderen dit van hun ouders over. Als een man als kind thuis mocht blijven, is de kans groot dat hij op latere leeftijd ook op de bank blijft liggen met koorts. Voor vrouwen ligt dit wat anders, omdat zij traditioneel gezien meer verantwoordelijkheden voor het gezin dragen en dit meestal draaiende moeten houden, ook als ze ziek zijn”, zegt Van Essen.

Naar de huisarts

Opvallend is dat vrouwen wel vaker en sneller naar de huisarts gaan en meer klachten melden. Oertelt-Prigione: “Voor mannen lijkt die drempel net wat hoger te liggen, dat heeft naar mijn idee met het beeld van mannelijkheid in onze maatschappij te maken. Klagen doen mannen wel thuis, maar een stuk minder in de spreekkamer. Hierdoor is ons professionele beeld van grieperige mannen misschien wel anders dan hoe gezinnen hen ervaren.”

Hoe snel iemand naar de huisarts stapt, is deels ook cultureel bepaald. “Fransen slikken veel meer pillen en in Japan zijn antivirale middelen heel normaal. Dit vergroot het aantal bezoekjes aan de dokter. Hier in Nederland vinden we vooral dat je niet moet zeuren. Met een verkoudheid doorwerken, was voor corona de norm”, legt Van Essen uit. Dat we uitgerekend hier zo veel grapjes over de mannengriep maken, verbaast hem niets: “Als stoere mannen zich aan onze no-nonsense cultuur onttrekken en opeens wel over een griepje gaan miepen, dan vinden wij dat lachwekkend.”