Niet zo simpel

Eerst even een persoonlijke update: mijn PhD proefschrift is goedgekeurd door de commissie. Nu moet ik hem verdedigen, maar volgens mij is dat vooral ceremonie. Daarna begin ik een postdoctoraal onderzoek bij de universiteit en afdeling waar ik nu werkzaam ben. Ook ben ik uitgenodigd om als ‘visiting researcher’ aan de slag te gaan bij een prestigieuze Amerikaanse universiteit. Zodra dat bevestigd is, zal ik wat meer details geven. In ieder geval waren de afgelopen twee maanden toch wel spannend.

Veldonderzoek
Ik heb al hier uitgelegd wat klimaatengineering is ., dat wij dat toch dienen te onderzoeken, en dat ik me er niet veel zorgen over maak of dit onderzoek afbreuk doet aan de kwetsbare plannen van de overheid om broeikasgas emissies te verlagen. Maar dat zijn niet de enige problemen. Grootschalige veldonderzoek kan meer risico’s opleveren, bijvoorbeeld veranderingen in neerslag. Hoe ga je daar mee om? Veel mensen pleiten voor bindende en gedetailleerde internationale regelgeving. Dat is echter niet zo simpel.

Compenseren
Dus nu werk ik aan een artikel dat de economische analyse van het recht gebruikt om verschillende regelgevende instrumenten —breed gedefinieerd— te vergelijken. Welke regels zijn nodig om klimaatengineering te bestuderen? Hoe zorg je ervoor dat de risicovolle activiteiten kunnen plaatsvinden en tegelijkertijd de mogelijke slachtoffers van eventuele schade wel zoveel mogelijk beschermd en gecompenseerd worden?

Fabriek
Het maken van regels lukt beter wanneer de regelgever goed begrijpt wat er aan de hand is, wanneer hij het risico kan monitoren of reduceren, weet welke partijen er aansprakelijk zijn, etc. Denk aan een vervuilende fabriek waardoor bij omwonenden de kans op kanker een klein beetje toeneemt. Aansprakelijkheid werkt daar niet. De mensen worden pas ziek jaren nadat de fabriek gesloten is. Ze weten niet eens dat het de fabriek was waardoor ze ziek zijn. Misschien is de fabriek gesloten.

Achtertuin
In andere gevallen weet de persoon die het risico veroorzaakt het beste hoe het risico zo klein mogelijk te houden. Hij kan worden gemonitord, het slachtoffer weet dat hij een slachtoffer is en wie het gedaan heeft, en de schade kan verhaald worden. Hier kun je wel de aansprakelijkheid vaststellen. Als ik een boom in mijn achtertuin omhak en hij op de schuur van mijn buren valt, dan ben ik verantwoordelijk voor de schade. Er zijn gedetailleerde regels voor het omhakken van bomen. Zijn deze regels effectief en kunnen ze goed nageleefd worden? Als ik van tevoren weet dat ik moet betalen voor mogelijke schade, zal ik voorzichtiger handelen. Ik zou kunnen bedenken dat de boom omhakken niet het risico waard is. Of ik zou bepaalde voorzorgsmaatregelen nemen of een professional huren.

Aansprakelijkheid
Bij klimaatengineering-veldonderzoek is het onduidelijk hoe te reguleren. De wetenschappers hebben niet genoeg geld om de mogelijke schade te vergoeden. Dit maakt aansprakelijkheid ineffectief. Daartegenover staat dat het onderzoek iets waardevols oplevert: kennis. We willen deze activiteit niet afraden. Maar dergelijk onderzoek zal echt complex en dynamisch zijn. De wetenschappers zullen hoogstwaarschijnlijk zelf weten hoe ze precies de risico’s kunnen verminderen. Vergeleken met het omhakken van bomen zijn gedetailleerde regels moeilijk op te stellen.

Oplossing
Dus stel ik een meerdelige oplossing voor. Zoveel mogelijk landen dragen bij aan een compensatiefonds. Overheden moeten toezicht houden op de veldexperimenten en ervoor zorgen dat ze aan een aantal algemene regels voldoen. Het algemene publiek moet op de hoogte gehouden worden van de resultaten van de experimenten en landen moeten onderling goed overleggen. Als mensen schade lijden dan worden zij gecompenseerd door het fonds. Als het land dat het onderzoek machtigde de regels volgde dan hoeft het niks te betalen. Hield het land zich niet aan de regels, dan zal er betaald moeten worden.
Natuurlijk zijn er meer details, zoals ik zei: het is niet zo simpel. Wil je het hele verhaal lezen? Dan moet je nog even geduld hebben: ik verwacht dat mijn artikel in de lente gepubliceerd wordt.