Hoe schrijf je een proefschrift? Theorie versus praktijk

Schrijven: niet het meest hippe onderwerp voor een feestje. Toch heb ik de laatste tijd over weinig andere dingen kunnen praten: het proefschrift over mijn onderzoek moest nu echt af. Goed voorbereid ging ik de laatste maanden in, maar in het onderzoek loopt niets zoals gepland.

8 juni 2016

Dit is hoe het zou moeten gaan: Planningen, schema’s, en getting things done lijstjes zijn de sleutel tot succes. Toch? Braaf ben ik daar dus mee begonnen zodra ik terug kwam uit Boston. Eens kijken: een proefschrift bestaat uit 1) een introductie, 2) aparte hoofdstukken over de verschillende projecten die je gedaan hebt, en 3) een discussie. Ik moest nog ‘wat sleutelen’ aan een paar projecten, mijn introductie lag al half klaar, en mijn discussie moest ik nog schrijven. Die planning zag er prima uit (al zeg ik het zelf): Net voor ik het moest inleveren zou ik nog minimaal een week hebben om me helemaal uit te leven op de lay-out, en ik had zelfs rekening gehouden met ‘uitloopdagen’ voor het geval ik iets niet op tijd afkreeg. Aan de slag!

Dit is hoe het in werkelijkheid gaat: Dag één gaat niet zoals gepland, ik moet nog wat dingen afmaken waar ik geen rekening mee had gehouden. Geen man overboord: morgen weer een dag. Na dag twee heb ik ongeveer de helft af van wat ik voor dag één gepland heb. Hmmm, misschien moet ik de planning van deze week toch ietsje bijstellen? Maar zo langzamerhand leidt dat laatste ‘sleutelen’ aan projecten tot meer vragen en nieuwe ideeën dan waar ik mee begon. De uitloopdagen krijgen hun eigen uitloopdagen en mijn planning begint iets weg te krijgen van de kunstwerkjes die ik vaak kreeg van de kleine kids waaraan ik dansles gaf (exclusief stickers en bloemetjes maar inclusief kleuren en krassen). Zo had ik het niet gepland?!

Dit is hoe het zou moeten gaan: Gezond eten en sporten zijn superbelangrijk om goed te presteren op het werk. Nu ben ik normaliter niet zo’n extreme gezondheidsguru (ik had misschien nog kans gemaakt als ze chocolade en pizza niet hadden uitgevonden), maar voor deze speciale periode in mijn leven wilde ik wel een uitzondering maken. In de supermarkt vul ik mijn karretje met groente, fruit, en een hoop dingen waarvan ik eigenlijk nog nooit gehoord had: chia, hennep, goji (kon ik gelijk eens testen of die superfoods je nu echt superkrachten geven ;)). Snoep, chocolade, en chips liet ik braaf liggen. Ik had me ingeschreven voor drie sportlessen per week: ready to rock that thesis!

Dit is hoe het in werkelijkheid gaat: Mijn familie komt op bezoek en neemt een grote doos koekjes en een zak spek mee. Dat is wel ‘gevaarlijk’, maar ik weet ze toch zeker één week te weerstaan. Ach, eentje af en toe is niet erg, toch? Met een beetje discipline houdt je het eigenlijk best vol, zo’n healthy lifestyle. Behalve dan op die paar alles-gaat-mis-dagen. Laatste experimenten die fout zijn gegaan, belangrijke bestanden die ik per ongeluk overschreven heb, documenten die plotseling niet meer openen… Starend naar het computerscherm met mijn handen in mijn haar besluit ik op zulke momenten dat ik best een beetje lief voor mezelf mag zijn. Die grote zak spek ligt inmiddels naast me op mijn bureau, je moet je energie toch ergens vandaan halen?! Nog geen vijf minuten later sta ik in de supermarkt: ‘Even eruit’ om toch maar die grote reep chocolade te scoren.

Dit is hoe het zou moeten gaan: Goed kunnen schrijven is echt een kunst. Een schoolverslag schrijven is toch weer heel wat anders dan het schrijven van een wetenschappelijk artikel, heb ik gemerkt. Je moet het niet alleen allemaal zo nauwkeurig en objectief mogelijk opschrijven, maar je moet je werk ook een beetje proberen te verkópen. Als iemand je artikel gelezen heeft moet hij het idee hebben dat het probleem inderdaad super belangrijk is, en dat jij een zo goed mogelijke oplossing gevonden hebt. Wat dat betreft hebben we bijna iets weg van autoverkopers ;) Na vier jaar stoeien met zinnen, woorden, en paragrafen heb ik er vertrouwen in dat het me nu vast makkelijker afgaat. Wat ik nog wil schrijven zit namelijk al precies in mijn hoofd en ik heb een documentje met mooie zinsconstructies waar ik inspiratie uit kan putten. Nu is het alleen nog een kwestie van vertalen naar mooie, vloeiende, en vermakelijke zinnen. Moet goed komen!

Dit is hoe het in werkelijkheid gaat: Paragraaf 2.3.4 moet toch wat naar vóren geschoven worden. Maar wacht, dan klopt de volgorde over dat andere onderwerp ineens niet meer. En hóe is in vredesnaam deze onleesbare zin hier terecht gekomen?! Ik heb in ieder geval twee dingen geleerd tijdens het schrijven van mijn proefschrift: 1) staren naar het scherm helpt niet, en 2) je kunt niet plannen om op een middagje effe een briljante paragraaf in elkaar te flansen. Soms zit het er gewoon even niet in en is de inspiratie heel erg ver te zoeken, maar er moet toch wat op dat lege vel papier staan voor de deadline. Soms moet je jezelf dus forceren om toch maar íets op te schrijven, dan maar even geen mooie zin. O ja, ik heb nog iets geleerd: 3) wacht niet tot het laatste moment met de opmaak van je proefschrift als je niet verrast wilt worden door verspringende figuren, rare symbolen in je vergelijkingen, en vreemde lettertypes…

Poeh, dat was even doorzetten, maar mijn proefschrift is uiteindelijk afgekomen :) Nu gaat het naar de leescommissie, die het gaat beoordelen. Dat is dus nog wel even heel spannend… Als alles goed gaat is in september de grote dag, dat wordt hopelijk een mooi feestje!

Reageer