Hoe het is om op de radio te komen

NPO Radio 1 vroeg mij om iets te vertellen over mijn onderzoek in een nachtprogramma. Dit betekende dat ik om 3.10 klaar moest zitten naast mijn telefoon om ingebeld te worden. Ik had drie verschillende wekkers gezet om ervoor te zorgen dat ik op tijd wakker was.

Gelukkig werd ik bij de eerste wekker meteen wakker. Het was wel een gek gevoel om je om drie uur ’s nachts klaar te maken voor een inhoudelijk gesprek, omdat ik net uit een diepe slaap kwam. In mijn pyjama liep ik naar mijn bureau, om toch het gevoel te hebben dat ik aan het werk was. Toen ik eenmaal klaar zat, achter mijn bureau met mijn telefoon en koptelefoon op, sloegen de zenuwen wel een beetje toe. Wat als ik niet goed uit mijn woorden zou komen omdat ik net wakker was?

Na een paar minuten werd ik gebeld door Radio 1. Nu ging het echt beginnen, heel spannend! Ik werd eerst geïntroduceerd en daarna volgden een aantal vragen. Hoe zorg je nou voor een goede voorbereiding op zo’n gesprek?

Via Faces of Science volgde ik een mediatraining bij Odette Toeset, die ons vier vragen meegaf die helpen in de voorbereiding op een gesprek met de media. Deze vier vragen hielpen mij ook erg. Ik vertel je waarom.

Wat is het doel van het gesprek?

Omroep ZWART vroeg mij voor het nachtprogramma ‘De Nacht is ZWART’. Omdat deze omroep in het verleden vaak aandacht besteedde aan discriminatie, dacht ik in eerste instantie dat het interview over discriminerende algoritmen zou gaan. Hier ben ik echter geen expert in, dus dat zou voor mij niet zo’n goede match zijn. In een voorgesprek met de redacteur van het programma vroeg ik dus: “wat is het doel van het gesprek?”

Het werd me al snel duidelijk dat ze het verantwoord gebruik van algoritmen in hun uitzending wilden hebben. Een veel breder thema dus. Daar kon ik wel wat over vertellen! We spraken over de thema’s waar zij graag aandacht aan wilden besteden, maar ook de onderwerpen die ik graag in het gesprek naar voren wilde laten komen. Zo kwamen we tot een mooie rode draad voor de uitzending. Ik mocht bijvoorbeeld aan de hand van twee voorbeelden uit mijn onderzoek iets vertellen over het belang van transparantie voor het vertrouwen van burgers in algoritmen.

Met wie zit je aan tafel?

Als interviewkandidaat wil je graag weten of je alleen met een presentator praat, of dat er ook andere gasten aanwezig zijn in de uitzending. Misschien weten deze gasten niet zo veel van jouw onderwerp, maar gaan ze je wel vragen stellen. Of misschien mogen mensen wel inbellen met een vraag of live vanuit het publiek een vraag stellen. Als je dat vantevoren weet, helpt dat bij het maken van een keuze of je wel of niet mee wil doen aan een media-optreden.

In mijn geval ging het om een gesprek met twee presentatoren. Er waren geen andere gasten en er was ook geen mogelijkheid voor mensen om in te bellen. Dat zorgde ervoor dat het gesprek heel inhoudelijk was. Het was wel gek om een gesprek te voeren met twee mensen die ik niet kon zien, omdat ik inbelde vanuit mijn eigen huis. Dan zie je de uitdrukkingen op het gezicht van iemand niet, wat normaal gesproken helpt bij het inschatten of je verhaal duidelijk is, of om te zien wanneer iemand bijna klaar is met praten.

Waarom zit JIJ aan tafel?

Wat ziet de media in jou als meerwaarde aan het gesprek? En wat zie je zelf als je eigen meerwaarde? Deze vragen hielpen mij om duidelijk te krijgen waarom zij mij aan tafel wilden hebben. Mijn meerwaarde: ik kan vertellen over hoe je verantwoord met algoritmen omgaat bij een grote publieke organisatie zoals de politie. Door mijn onderzoek ben ik toch een soort expert geworden op dit gebied.

Wat voor soort gesprek is het?

Is het een één-op-één gesprek, een debat of een rondetafelgesprek? Is het een live gesprek of wordt het later nog geëdit? Als je de kans hebt om het terug te zien voordat het wordt uitgezonden of geplaatst, is dat namelijk heel fijn. Dan kan je nog vragen om dingen aan te passen die je misschien anders had bedoeld. Ik kwam live op de radio, dus er was geen mogelijkheid om de geluidsopname te checken voordat deze online kwam.

Door deze vier vragen in het voorgesprek te stellen, was ik goed voorbereid, maar toch bleef het spannend. Af en toe stelden de interviewers vragen die niet helemaal over mijn onderwerp gingen en het was dan best lastig om in mijn antwoord dicht bij mijn eigen verhaal te blijven. Volgens mij is dat goed gelukt. Ik vond het leuk om mee te doen, want het was een hele bijzondere ervaring om dit een keer mee te maken!
Nieuwsgierig? Hier kun je mijn radiooptreden terugluisteren!