Wat doen die microplastics in mijn zonnebrandcrème?!

Met mijn rossige haren is zonnebrand niet weg te denken uit mijn leven. Smeren is een must, anders verbrand ik gegarandeerd. Wat er precies in het witte goedje zit, weet ik niet. Tijd dus om de verpakking van mijn favoriete merk eens onder de loep te nemen. Tot mijn grote verbazing valt mijn oog al snel op het woord ‘acrylates’. Dat is een van de vele soorten microplastics die regelmatig aan cosmetica wordt toegevoegd. Waarom zit dit in mijn zonnebrandcrème en moet ik me zorgen maken?

Wat zijn microplastics?

Microplastics zijn heel kleine stukjes plastic. “Er zijn veel verschillende soorten, maar ze zijn allemaal kleiner dan 5 millimeter en groter dan 100 nanometer”, legt milieutoxicoloog Thijs Bosker van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) uit. Door dit kleine formaat zijn microplastics redelijk lastig te onderzoeken. “Sommige kun je met het blote oog zien, andere met een simpele microscoop, en de hele kleine plastic deeltjes zijn haast niet terug te vinden als ze in het milieu terecht komen. Ze komen voor in allerlei soorten en maten, en in alle kleuren van de regenboog”, vertelt hij.

Waarom zitten ze in zonnebrandcrème?

Je zou het niet zeggen, maar in veel alledaagse cosmeticaproducten zitten microplastics. Waarom? Volgens de website van de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) vervullen microplastics vaak een essentiële functie in producten als tandpasta, scrubs en mascara. “In zonnebrand zitten voornamelijk microplastics met waterafstotende eigenschappen. Hiermee wordt het product waterproof gemaakt. Daarnaast helpen de microplastics bij een egale verspreiding van UV-filters op de huid. Voor het functioneren van de zonnebrand zijn microplastics in veel gevallen dus noodzakelijk”, zegt Max Hellinga van het NCV.

Zijn microplastics slecht voor het milieu?

“Het lastige aan microplastics is dat ze zich ophopen in de natuur”, legt Bosker uit. Dat komt doordat plastics helaas niet vergaan. Ze brokkelen hooguit af in kleinere stukjes, waardoor je er niet meer vanaf komt. Wat hier de gevolgen van zijn, is nog niet duidelijk. “Tot nu toe lijkt de impact beperkt, maar het kan zijn dat we straks een kritieke hoeveelheid bereiken. Of dat er chemische stoffen uit de microplastics lekken. Ze vormen dus een potentieel risico”, zegt Bosker. Eén ding is zeker: microplastics horen niet thuis in het milieu. Bosker: “Met name vervuiling door microplastics die bewust aan producten worden toegevoegd, is te vermijden. Als deze niet absoluut essentieel zijn, kun je je afvragen of we ze wel moeten gebruiken.” Volgens het NCV is de cosmetica-industrie hard op zoek naar alternatieven, bijvoorbeeld biologisch afbreekbare polymeren.

Zijn microplastics slecht voor onze gezondheid?

“Kijk, microplastics zitten overal. In de lucht, in de bodem en in het water. Je kunt er simpelweg niet omheen”, zegt Bosker. Afgelopen maart maakten onderzoekers van de VU bekend dat ze in het bloed van een aantal proefpersonen polymeren hebben gevonden, de bouwstenen van plastics. Een teken dat microplastics wel eens in de bloedbaan opgenomen kunnen worden. Toch maakt Bosker zich geen zorgen over de microplastics die je met zonnebrand op je huid smeert. Stukken beter dan huidkanker, stelt hij. “Zelfs als je een grote hap microplastics neemt, scheid je het grootste deel gewoon weer uit. Er zal wel iets in het maag-darmstelsel achterblijven, maar onder normale omstandigheden komen microplastics naar mijn idee niet snel in je bloedbaan terecht. Zeker niet via de huid”, zegt de onderzoeker. Daarnaast gaat het om een bio-inerte stof. Bosker: “Het is niet gemaakt om levende wezens te beïnvloeden, zoals medicijnen en pesticiden dat bijvoorbeeld wel zijn. Ik zou me daar eerder zorgen over maken, dan over microplastics in zonnebrandcrème.”